Yakın Plan(Close-Up)-Nema-ye Nazdik- Abbas Kiyarüstemi

 

Jean-Luc Godard,   “Sinema D.W. Griffith ile baslar, Kiarostami ile sona erer” derken,   Martin Scorsese,   “O, sinemada sanatsal yaraticilik düzeyinin doruk noktasidir” diyerek Iranli usta yönetmene olan hayranligini dile getirir.   Abbas Kiarostami nin basyapitlarindan  ‘Nema-ye Nazdik (Close-Up yani  Yakin Plan ) yönetmenin filmografisi içinde ‘gözbebegim’ diye andigi filmidir. Gündelik hayatta gerçek ile kurmacanin içiçe geçmesiyle Kiarostami nin takintisini da yakalamis oluruz. Yoksul sinema tutkunu Hüseyin Sabzian, zengin yasli bir kadinla otobüste tanisir, kendisini Muhsin Mahmelbaf (ünlü Iranli yönetmen) olarak tanitir ve kadin bu ünlü yönetmeni ailesiyle tanistirmak için evlerine davet eder. Hüseyin, yeni çekecegi filmine para yardimi yapmalari karsiliginda aile üyelerinin bu filminde rol alabileceklerine onlari ikna eder. Fakat varlikli Ahankhah ailesi evlerini soyacagindan süphelenerek Hüseyini polise ihbar ederler. Hüseyin Sabzian tutuklanir, sorgulama ve mahkeme süreci baslar.   Filmde bu süreç, zekice kotarilmis ince bir anlatimla, olayda adi geçen gerçek kisiler de (Sabzian, Ahankhah ailesi, hirsli gazete muhabiri, yönetmen Mahmelbaf veKiarostami’nin kendisi) ‘rol alarak’ belgesel havasinda yeniden canlandirilir. Hatta dava sürecine bizzat katilmak için yargi organlarina basvuran Kiarostami’ye izin verilir ve sorgulama sahnelerinde yönetmeni de görürüz. Sabzian’in bir suçlu mu yoksa bir akil hastasi mi oldugunu kendi içimizde tartisirken, Kiarostami bizi öykünün daha da derin noktalarina yöneltir. Sinema sanatina tutkuyla bagli bu yoksul adamin, toplum içinde daha çok sayginlik kazanmak ve kendini daha degerli hissetmek için bu maceraya atildigini hissetmeye baslariz. Yönetmen bizi sürekli, ‘aslinda gerçek dedigimiz sey nedir?’ ‘kurmaca olanla gerçek olan nasil ayirt edilir?’ sorgulamasina yöneltir. Gerçek durusma çekimlerinde mahkeme salonuna kurulan iki kamera sayesinde, genis açili mercekle bir yandan mahkemenin genelini izlerken, öte yandan yakin plan çekimlerle de davanin psikolojik gerçeginin derinliklerini yakalamamiz saglanmistir.